ΤΙ ΝΕΟ ΦΕΡΝΕΙ Η ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΗΣ ΡΕΝΑΣ ΔΟΥΡΟΥ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΙΜΜΑΤΩΝ; του Θωμά Μπιζά.

Η επιστολή της Ρένας Δούρου (Ρ.Δ) προς τους δημάρχους και τα δημοτικά συμβούλια της Αττικής , είναι βέβαιο πως θα αποτελέσει αντικείμενο μεγάλης συζήτησης και στα δημοτικά συμβούλια και στους  χώρους που ασχολούνται με το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική .  

Έχει σημασία λοιπόν να αναλύσουμε λίγο παραπάνω το περιεχόμενο της επιστολής .

Η Ρ.Δ λέει αυτό που είναι πλέον κοινή παραδοχή . Πως  το μοντέλο διαχείρισης που γνωρίζαμε μέχρι τώρα στην Αττική έχει ήδη κλείσει τον κύκλο του. Τι ήταν όμως αυτό το μοντέλο;

Οι δήμοι μάζευαν τα απορρίμματα και  τα πήγαιναν για ταφή στην μοναδική χωματερή που υπάρχει , δηλαδή  στην Φυλή .  Ένα μοντέλο απαρχαιωμένο,  πανάκριβο και μη φιλικό στο περιβάλλον. 

Αυτό το παραδέχονται  πλέον όλοι. Ακόμα και αυτοί που έχουν ένα εντελώς διαφορετικό σχέδιο  από αυτό της νέας περιφερειακής αρχής , παραδέχονται ότι το σημερινό μοντέλο έχει τελειώσει και πρέπει να αλλάξει.

Η Ρ.Δ λέει λοιπόν ότι αυτό το μοντέλο δεν μπορεί να αλλάξει απλά με μια απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου ή μόνο με την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ.

Η περιφέρεια δεν μαζεύει σκουπίδια , δεν κάνει διαλογή στην πηγή και δεν κάνει αποκεντρωμένες εγκαταστάσεις στους ΟΤΑ. Το σπουδαιότερο είναι ότι   δεν  μπορεί πλέον στις εγκαταστάσεις του ΕΔΣΝΑ να επεξεργάζεται   χιλιάδες τόνους συμμείκτων απορριμμάτων όπως γινόταν μέχρι σήμερα.

Ακόμα και να το ήθελε η περιφερειακή αρχή  (που δεν το θέλει),   η χωρητικότητα του ΧΥΤΑ Φυλής εξαντλείται με πολύ γρήγορους ρυθμούς.

Συνεπώς το σημερινό μοντέλο μπορεί να αλλάξει μόνο με την υιοθέτηση (όχι μόνο στα λόγια) και από τους ΟΤΑ του νέου μοντέλου που θα περιλαμβάνει  δράσεις σε  επίπεδο δήμου,  γειτονιάς , χώρων εργασίας και κατοικίας και με την ανάπτυξη τοπικών διαχειριστικών σχεδίων που θα εντάσσονται στον νέο περιφερειακό σχεδιασμό. 

   ΚΑΘΑΡΕΣ ΚΟΥΒΕΝΤΕΣ 

Τα πράγματα είναι απλά. Αν δεν υιοθετηθεί αυτό το μοντέλο και από τους ΟΤΑ, δεν υπάρχει κανένας τρόπος να μειωθεί ο όγκος των απορριμμάτων, να επιτευχθούν οι στόχοι της ανακύκλωσης κλπ.

Αν δεν υιοθετηθεί το νέο μοντέλο,  η λύση των μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων και η καύση είναι μονόδρομος. Με δεδομένο πως και η ταφή τελειώνει αναγκαστικά , οι λύσεις θα περιλαμβάνουν υποχρεωτικά   τεράστιες μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων.  Για να λέμε τα πράγματα με το όνομά τους τρίτος δρόμος δεν υπάρχει. Ή θα πάμε με το εναλλακτικό μοντέλο ή θα πάμε με μονάδες μαζικής επεξεργασίας σύμμεικτων.

Η Ρ.Δ στην επιστολή της  αυτό ακριβώς λέει. Tο νέο, αποκεντρωμένο σύστημα, που θα εφαρμοστεί σταδιακά, με σταθερά βήματα, με συγκεκριμένους στόχους και σαφή χρονικό ορίζοντα και θα βάζει τέλος στα σύμμεικτα , δεν μπορεί να στηρίζεται στη μία και μοναδική εγκατάσταση της Φυλής για την οποία θα υπάρξει  έτσι και αλλιώς  συγκεκριμένο και αυστηρό χρονοδιάγραμμα κλεισίματος και απομάκρυνσης εγκαταστάσεων . 

  Η ΑΚΥΡΩΣΗ ΤΩΝ ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΩΝ  ΚΑΙ ΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ

Στην επιστολή της η Ρ.Δ λέει πως  η ακύρωση των διαγωνιστικών διαδικασιών που προωθούνταν από την προηγούμενη διοίκηση για τις 4 μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων με ΣΔΙΤ, είναι μια ξεκάθαρη προτεραιότητα για την νέα περιφερειακή αρχή. Όμως δεν θα πρέπει να φανταστεί κανείς πως αυτή είναι μια εύκολη υπόθεση και πως αρκεί μια απλή απόφαση του περιφερειακού συμβουλίου για να ακυρωθούν οι διαδικασίες. Η νέα περιφερειακή αρχή θα χρειαστεί την σύμφωνη γνώμη αλλά και την ενεργό συμπαράσταση των δημοτικών συμβουλίων για αυτό το ζήτημα.

Τα δημοτικά συμβούλια πρέπει να πάρουν αποφάσεις που θα ζητούν την  ακύρωση των διαγωνιστικών διαδικασιών.  Οι αποφάσεις αυτές θα είναι πολύτιμες και απαραίτητες σε αυτήν την προσπάθεια.

                  Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΠΕΣΔΑ

H Ρ.Δ λέει στην επιστολή της πως  : επιβάλλεται άμεσα η ριζική αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ μέσα από δημόσια, ευρεία διαβούλευση με το σύνολο των δήμων της Αττικής, τους κοινωνικούς φορείς, την επιστημονική κοινότητα, την ΠΟΕ-ΟΤΑ, περιβαλλοντικές οργανώσεις. Η αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ αναδεικνύεται έτσι σε μία κρίσιμης σημασίας διαδικασία καθώς θα αποτυπώσει τα νέα χαρακτηριστικά του νέου μοντέλου διαχείρισης.

Έχουμε γνωρίσει και στο παρελθόν αναθεωρήσεις του ΠΕΣΔΑ που κανείς δεν κατάλαβε πώς έγιναν και από ποιους έγιναν. Το χαρακτηριστικό γνώρισμα όλων των αναθεωρήσεων ήταν πάντα η πλήρης αδιαφάνεια.

Ήταν λογικό αυτό. Αυτές ήταν  «σικέ» αναθεωρήσεις που λειτουργούσαν σαν καμουφλάζ για την εξυπηρέτηση εργολαβικών συμφερόντων .

Σε αυτές τις «σικέ» αναθεωρήσεις οι ΟΤΑ δεν είχαν κανένα απολύτως ρόλο. Οι ΟΤΑ απλά ήταν αυτοί που πλήρωναν το μάρμαρο.

Είναι προφανές πως η νέα περιφερειακή αρχή δεν αντιλαμβάνεται  έτσι την αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ.

Για την διαδικασία της αναθεώρησης η Ρ.Δ έκανε την δική της πρόταση στα δημοτικά συμβούλια αλλά και στους εργαζόμενους στην συνάντησή της με την ΠΟΕ-ΟΤΑ. Τώρα θα έχει ενδιαφέρον να δούμε τις απαντήσεις και τις αποφάσεις των δημοτικών συμβουλίων. 

                    ΕΔΩ ΚΑΙ ΤΩΡΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ ΚΑΙ ΔΡΑΣΕΙΣ

Είναι ξεκάθαρο και από την επιστολή πως ούτε η περιφερειακή αρχή αλλά ούτε και οι ΟΤΑ πρέπει να περιμένουν την ολοκλήρωση της διαδικασίας αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ για να δράσουν.

Η Ρ.Δ ζητά από τους ΟΤΑ να κάνουν από τώρα τα πρώτα βήματα.

Να επεξεργαστούν τοπικά σχέδια διαχείρισης ως το τέλος του 2014 και τους  στόχους του 2015 , να αναπτύξουν τοπικές δράσεις στην πρόληψη,  στην διαλογή στην πηγή, στην επανάχρηση, την ανάκτηση κλπ.

Ζητά την καταγραφή της υφιστάμενης κατάστασης για την  παραγωγή και διαχείριση των στερεών αποβλήτων σε επίπεδο δήμου προκειμένου να δημιουργηθεί μια διασυνδεδεμένη βάση δεδομένων για όλους τους ΟΤΑ, τον ΕΔΣΝΑ και την Περιφέρεια.

 Η νέα Περιφερειακή Αρχή δεσμεύεται από τώρα να αναπροσανατολίσει τα σχετικά κονδύλια με σκοπό να στηριχτούν οι τοπικές δράσεις των ΟΤΑ.

Βέβαια μια επιστολή προς τα δημοτικά συμβούλια δεν είναι ούτε πρόγραμμα , ούτε ντιρεκτίβα και πολύ περισσότερο δεν είναι περιφερειακός σχεδιασμός.

Δεν είναι όμως και μια γενική έκθεση ιδεών για την εναλλακτική διαχείριση.

Περιλαμβάνει συγκεκριμένες δεσμεύσεις για το μέλλον της ΟΕΔΑ Φυλής και για την ακύρωση των διαγωνιστικών διαδικασιών , περιγράφει την λογική του προγράμματος της περιφερειακής αρχής ,λέει το πώς αντιλαμβάνεται αυτή την διαδικασία αναθεώρησης του ΠΕΣΔΑ και καλεί τους ΟΤΑ να ξεκινήσουν άμεσα συγκεκριμένες ενέργειες.

Το σπουδαιότερο κατά την γνώμη μου είναι πως δεν πετάει την μπάλα στην κερκίδα.

Ξεκαθαρίζει το τοπίο , αναλαμβάνει τις δικές της ευθύνες και καλεί και τα δημοτικά συμβούλια να αναλάβουν τις δικές τους .

Υ.Γ υπάρχουν πολλοί που ρωτούν καλοπροαίρετα αν μπορεί να πετύχει αυτό το νέο μοντέλο διαχείρισης των απορριμμάτων. Αν είναι εφικτός ο στόχος. Η προσωπική μου γνώμη είναι πως είναι εφικτός ο στόχος και πως μπορεί να πετύχει.

Όμως σε κάθε περίπτωση αυτό είναι ένα στοίχημα που δεν βασίζεται στις προβλέψεις και στην τύχη,  αλλά στην επίμονη προσπάθεια.

O Θωμάς Μπιζάς είναι μέλος του Γ.Σ της ΠΟΕ-ΟΤΑ και της ΑΔΕΔΥ.