O κοινωνικός-οικολογικός μετασχηματισμός περνάει… απ’ τα σκουπίδια

«Οι δικές μας αξίες για τη δίκαιη κατανομή των επιβαρύνσεων, για την κοινωνική διανομή των ωφελειών, για τη δημόσια ενεργοποίηση έναντι της ιδιωτικής ανάθεσης δεν μπορούν να συμβαδίσουν με καμία εκδοχή του «τρόπου που γίνονταν οι δουλειές» μέχρι σήμερα»

Η προ μηνός επιστολή της περιφερειάρχη Ρ. Δούρου προς τις δημοτικές αρχές της Αττικής «τάραξε τα νερά» στο κρίσιμο -περιβαλλοντικά, οικονομικά και πολιτικά- ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Ένα μόλις μήνα μετά την ανάληψη της διοίκησης από την αριστερά, η νέα περιφερειακή αρχή βάζει μπροστά την εφαρμογή μιας εναλλακτικής στρατηγικής που χρόνια τώρα επεξεργάζονται κοινωνικοί και επιστημονικοί φορείς οι οποίοι αντιπαρατέθηκαν όλο το προηγούμενο διάστημα στα σχέδια των συμφερόντων.

Μιας στρατηγικής που βάζει τέλος στη διαιώνιση του κυρίαρχου καθεστώτος της ταφής σύμμεικτων στην Φυλή και ακυρώνει ντε φάκτο την πλήρη ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης και τα τέσσερα φαραωνικά εργοστάσια που προωθούνταν. Ενώ παράλληλα προτάσσει ριζοσπαστικές αρχές για την αναθεώρηση του περιφερειακού σχεδιασμού: οικολογικός προσανατολισμός, οικονομικότητα προς όφελος της κοινωνίας, χωροταξικά αποκεντρωμένος χαρακτήρας, κεντρικός ρόλος αυτοδιοίκησης, συμμετοχή των πολιτών.

Ο δημόσιος διάλογος που ξεκίνησε με την επιστολή Δούρου περιλαμβάνει βεβαίως τις κραυγές εκείνων που επιδιώκουν να παραμείνουμε στην προηγούμενη κατάσταση: Όπως συνηθίζουν, κινδυνολογούν, διαστρεβλώνουν, απαξιώνουν, απειλούν. Από την άλλη, ενεργές κοινωνικές συλλογικότητες και φορείς από ένα μεγάλο φάσμα και πολλοί τοπικοί πολιτικοί παράγοντες φαίνεται πως βλέπουν ελπιδοφόρα, παρακολουθούν και καταρχήν στηρίζουν την επιχειρούμενη αλλαγή πορείας.

Ιδιαίτερα καθώς η διαχείριση των απορριμμάτων, παγκόσμια και με ιδιαίτερο τρόπο σε κάθε τοπικό πλαίσιο, είναι ένα από τα πιο κεντρικά πεδία παρέμβασης για την προώθηση του κοινωνικο-οικολογικού μετασχηματισμού. Όπως και ο τομέας της ενέργειας, αποτυπώνει και συμπυκνώνει πολλά από τα σημερινά αδιέξοδα και διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι «ανεπτυγμένες» και σε κρίση κοινωνίες. Και είναι εκ των πραγμάτων αναγκαίο και προνομιακό πεδίο παρέμβασης, καθώς ταυτόχρονα αποτελεί σημαντικό οικονομικό αντικείμενο και δημόσια δαπάνη, εμπλέκει στην καθημερινότητα τους πολίτες και πολλά επίπεδα της διοίκησης και τελικά, αφορά συνολικά τους τρόπους που παράγουμε και καταναλώνουμε ως κοινωνία.

Ιδιαίτερα όπως τίθεται στην Ελλάδα σήμερα, η διαχείριση των απορριμμάτων καθίσταται εκ των πραγμάτων κρίσιμο πολιτικό επίδικο για μια αριστερή διακυβέρνηση. Ερωτήματα που αφορούν λ.χ. το πώς θα αντιμετωπιστούν τα μεγάλα συμφέροντα που εποφθαλμιούν τα δημόσια αγαθά και πόρους, την προχωρημένη (μετά από δεκαετίες «εκσυγχρονισμού» και νεοφιλελευθερισμού) διάλυση της (αυτο)διοίκησης, την αναγκαία ευρεία κινητοποίηση και νέους κοινωνικοοικονομικούς δρώντες, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Και οι κατευθύνσεις που θα εμπεδωθούν θα σημαδέψουν την πορεία του εγχειρήματος που ξεκινάει.

Για να κερδηθεί το στοίχημα της οικονομικά και οικολογικά δίκαιης και βιώσιμης διαχείρισης θα χρειαστεί πρωτοφανής συστράτευση μιας μεγάλης γκάμας ενεργών κοινωνικών δυνάμεων: τοπικά κινήματα και συλλογικότητες, αυτοδιοίκηση και εργαζόμενοι, ενεργοί επιστήμονες και μελετητές, νέοι «παίκτες» στην κοινωνική και μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Θα χρειαστούν νέοι δημοκρατικοί θεσμοί συνεργασίας και σχέσεις ευθύνης μεταξύ πολιτών, ΟΤΑ και κεντρικού κράτους. Και, στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής, θα χρειαστεί να γίνουν πλουραλιστικές επιλογές: ο αποκεντρωτικός χαρακτήρας προσφέρεται για τη διαπίστωση των αναγκών και δυνατοτήτων κάθε περιοχής και μπορεί να διαφοροποιεί τις τεχνικές «λύσεις».

Όμως, ανεξαρτήτως του τελικού «μείγματος» εφαρμογών που θα επιλεγεί να εφαρμοστεί κατά τόπους, στο πλαίσιο του νέου περιφερειακού σχεδιασμού, είναι απολύτως αναγκαίο να κατανοήσουμε και να αναδείξουμε το νέο υπόδειγμα για τα απορρίμματα στην Αττική όχι ως μια πετσοκομμένη, “light” (ή “green”) εκδοχή των προηγούμενων σχεδιασμών, αλλά ως ένα ευθέως αντιπαραθετικό πρόγραμμα.

Ίσως ιδιαίτερα στον τομέα των απορριμμάτων, με τα χαρακτηριστικά που έχει αποκτήσει ιστορικά, οι δικές μας αξίες για τη δίκαιη κατανομή των επιβαρύνσεων, για την κοινωνική διανομή των ωφελειών, για τη δημόσια ενεργοποίηση έναντι της ιδιωτικής ανάθεσης δεν μπορούν να συμβαδίσουν με καμία εκδοχή του «τρόπου που γίνονταν οι δουλειές» μέχρι σήμερα – και στην περιφέρεια Αττικής. Και αυτό σίγουρα το έχουν καταλάβει τα συμφέροντα που αντιδρούν λυσσαλέα αυτήν την πρώτη περίοδο αριστεράς στη διακυβέρνηση.

ΧΑΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΤΟΣ

Ο κοινωνικός-οικολογικός μετασχηματισμός περνάει… απ’ τα σκουπίδια

«Οι δικές μας αξίες για τη δίκαιη κατανομή των επιβαρύνσεων, για την κοινωνική διανομή των ωφελειών, για τη δημόσια ενεργοποίηση έναντι της ιδιωτικής ανάθεσης δεν μπορούν να συμβαδίσουν με καμία εκδοχή του «τρόπου που γίνονταν οι δουλειές» μέχρι σήμερα»

kadoi.jpg

Η προ μηνός επιστολή της περιφερειάρχη Ρ. Δούρου προς τις δημοτικές αρχές της Αττικής «τάραξε τα νερά» στο κρίσιμο -περιβαλλοντικά, οικονομικά και πολιτικά- ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων. Ένα μόλις μήνα μετά την ανάληψη της διοίκησης από την αριστερά, η νέα περιφερειακή αρχή βάζει μπροστά την εφαρμογή μιας εναλλακτικής στρατηγικής που χρόνια τώρα επεξεργάζονται κοινωνικοί και επιστημονικοί φορείς οι οποίοι αντιπαρατέθηκαν όλο το προηγούμενο διάστημα στα σχέδια των συμφερόντων.
Μιας στρατηγικής που βάζει τέλος στη διαιώνιση του κυρίαρχου καθεστώτος της ταφής σύμμεικτων στην Φυλή και ακυρώνει ντε φάκτο την πλήρη ιδιωτικοποίηση της διαχείρισης και τα τέσσερα φαραωνικά εργοστάσια που προωθούνταν. Ενώ παράλληλα προτάσσει ριζοσπαστικές αρχές για την αναθεώρηση του περιφερειακού σχεδιασμού: οικολογικός προσανατολισμός, οικονομικότητα προς όφελος της κοινωνίας, χωροταξικά αποκεντρωμένος χαρακτήρας, κεντρικός ρόλος αυτοδιοίκησης, συμμετοχή των πολιτών.
Ο δημόσιος διάλογος που ξεκίνησε με την επιστολή Δούρου περιλαμβάνει βεβαίως τις κραυγές εκείνων που επιδιώκουν να παραμείνουμε στην προηγούμενη κατάσταση: Όπως συνηθίζουν, κινδυνολογούν, διαστρεβλώνουν, απαξιώνουν, απειλούν. Από την άλλη, ενεργές κοινωνικές συλλογικότητες και φορείς από ένα μεγάλο φάσμα και πολλοί τοπικοί πολιτικοί παράγοντες φαίνεται πως βλέπουν ελπιδοφόρα, παρακολουθούν και καταρχήν στηρίζουν την επιχειρούμενη αλλαγή πορείας.
Ιδιαίτερα καθώς η διαχείριση των απορριμμάτων, παγκόσμια και με ιδιαίτερο τρόπο σε κάθε τοπικό πλαίσιο, είναι ένα από τα πιο κεντρικά πεδία παρέμβασης για την προώθηση του κοινωνικο-οικολογικού μετασχηματισμού. Όπως και ο τομέας της ενέργειας, αποτυπώνει και συμπυκνώνει πολλά από τα σημερινά αδιέξοδα και διλήμματα που αντιμετωπίζουν οι «ανεπτυγμένες» και σε κρίση κοινωνίες. Και είναι εκ των πραγμάτων αναγκαίο και προνομιακό πεδίο παρέμβασης, καθώς ταυτόχρονα αποτελεί σημαντικό οικονομικό αντικείμενο και δημόσια δαπάνη, εμπλέκει στην καθημερινότητα τους πολίτες και πολλά επίπεδα της διοίκησης και τελικά, αφορά συνολικά τους τρόπους που παράγουμε και καταναλώνουμε ως κοινωνία.
Ιδιαίτερα όπως τίθεται στην Ελλάδα σήμερα, η διαχείριση των απορριμμάτων καθίσταται εκ των πραγμάτων κρίσιμο πολιτικό επίδικο για μια αριστερή διακυβέρνηση. Ερωτήματα που αφορούν λ.χ. το πώς θα αντιμετωπιστούν τα μεγάλα συμφέροντα που εποφθαλμιούν τα δημόσια αγαθά και πόρους, την προχωρημένη (μετά από δεκαετίες «εκσυγχρονισμού» και νεοφιλελευθερισμού) διάλυση της (αυτο)διοίκησης, την αναγκαία ευρεία κινητοποίηση και νέους κοινωνικοοικονομικούς δρώντες, θα πρέπει να αντιμετωπιστούν. Και οι κατευθύνσεις που θα εμπεδωθούν θα σημαδέψουν την πορεία του εγχειρήματος που ξεκινάει.
Για να κερδηθεί το στοίχημα της οικονομικά και οικολογικά δίκαιης και βιώσιμης διαχείρισης θα χρειαστεί πρωτοφανής συστράτευση μιας μεγάλης γκάμας ενεργών κοινωνικών δυνάμεων: τοπικά κινήματα και συλλογικότητες, αυτοδιοίκηση και εργαζόμενοι, ενεργοί επιστήμονες και μελετητές, νέοι «παίκτες» στην κοινωνική και μικρομεσαία επιχειρηματικότητα. Θα χρειαστούν νέοι δημοκρατικοί θεσμοί συνεργασίας και σχέσεις ευθύνης μεταξύ πολιτών, ΟΤΑ και κεντρικού κράτους. Και, στο πλαίσιο της νέας στρατηγικής, θα χρειαστεί να γίνουν πλουραλιστικές επιλογές: ο αποκεντρωτικός χαρακτήρας προσφέρεται για τη διαπίστωση των αναγκών και δυνατοτήτων κάθε περιοχής και μπορεί να διαφοροποιεί τις τεχνικές «λύσεις».
Όμως, ανεξαρτήτως του τελικού «μείγματος» εφαρμογών που θα επιλεγεί να εφαρμοστεί κατά τόπους, στο πλαίσιο του νέου περιφερειακού σχεδιασμού, είναι απολύτως αναγκαίο να κατανοήσουμε και να αναδείξουμε το νέο υπόδειγμα για τα απορρίμματα στην Αττική όχι ως μια πετσοκομμένη, “light” (ή “green”) εκδοχή των προηγούμενων σχεδιασμών, αλλά ως ένα ευθέως αντιπαραθετικό πρόγραμμα.
Ίσως ιδιαίτερα στον τομέα των απορριμμάτων, με τα χαρακτηριστικά που έχει αποκτήσει ιστορικά, οι δικές μας αξίες για τη δίκαιη κατανομή των επιβαρύνσεων, για την κοινωνική διανομή των ωφελειών, για τη δημόσια ενεργοποίηση έναντι της ιδιωτικής ανάθεσης δεν μπορούν να συμβαδίσουν με καμία εκδοχή του «τρόπου που γίνονταν οι δουλειές» μέχρι σήμερα – και στην περιφέρεια Αττικής. Και αυτό σίγουρα το έχουν καταλάβει τα συμφέροντα που αντιδρούν λυσσαλέα αυτήν την πρώτη περίοδο αριστεράς στη διακυβέρνηση.
ΧΑΡΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΤΟΣ

- See more at: http://left.gr/news/o-koinonikos-oikologikos-metashimatismos-pernaei-ap-ta-skoypidia#sthash.p4EJIkaq.dpuf