Άρθρο της Ρένας Δούρου στο αφιέρωμα της εφημερίδας New Europe για τον κόσμο το 2015, με τίτλο "Αυτή τη φορά, τα πράγματα πρέπει να είναι διαφορετικά".

Αυτή τη φορά, τα πράγματα πρέπει να είναι διαφορετικά

Το επόμενο έτος θα είναι κρίσιμο, όχι μόνο για τη χώρα μου, την Ελλάδα, αλλά και για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά τις τελευταίες Ευρωεκλογές καταγράφηκε το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής- ποσοστό ρεκόρ: 42,54 %. Μόνο τέσσερις στους δέκα Ευρωπαίους πολίτες ψήφισαν για το νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.

Το χαμηλότερο ποσοστό συμμετοχής από το 1979, όταν πραγματοποιήθηκαν οι Ευρωεκλογές για πρώτη φορά. Δεν πρόκειται για τυχαίο ποσοστό. Πρόκειται για πρώτης τάξεως πολιτικό ζήτημα.

Η χαμηλή προσέλευση στις κάλπες καταδεικνύει ότι οι ευρωπαίοι πολίτες δεν θεωρούν τις εκλογές αυτές ως σημαντικές, άξιες συμμετοχής τους. Με άλλα λόγια, το γεγονός αυτό απεικονίζει σαφώς τη βαθιά κρίση της Ευρωπαϊκής Ένωσης- όχι απλώς μια κρίση χρέους, αλλά μια βαθύτερη κρίση. Μια κρίση «νομιμοποίησης», μια κρίση «έλλειψης δημοκρατίας».

Αξίζει να σημειωθεί ότι, κατά την παρούσα δύσκολη οικονομικά συγκυρία όπου θα έπρεπε να ακουστεί δυνατά η φωνή των πολιτών, τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα απέτυχαν στην εδραίωση εμπιστοσύνης των πολιτών ώστε αυτοί να εκφράσουν τη βούλησή τους.

Απέτυχαν να δημιουργήσουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για ουσιαστική έκφραση των πολιτών, για το είδος της έκφρασης εκείνο που θα παρείχε στα Ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα θεμιτούς μηχανισμούς για ένα νέο Ευρωπαϊκό σχέδιο. Το τίμημα αυτής της αποτυχίας είναι τα ιστορικά χαμηλά ποσοστά συμμετοχής των εκλογών του Μαΐου.

Αυτό που χρειάζεται πραγματικά η Ευρωπαϊκή Ένωση τόσο για το επόμενο έτος όσο και για τα προσεχή έτη είναι η εξεύρεση τρόπου για την αντιμετώπιση του κυριότερου διττού προβλήματός της: τη γεφύρωση του χάσματος «νομιμοποίησης», και την ανταπόκριση στις προσδοκίες και τις ανάγκες όλων των πολιτών. Αυτό, προκειμένου να προωθηθούν πολιτικές που θα αποτελέσουν την αφετηρία για την ανάπτυξη και την απασχόληση, που είναι η μόνη βιώσιμη και μόνιμη λύση για την ανάκαμψη της οικονομίας της ΕΕ.

Συγκεκριμένα, στόχος της ΕΕ για τα επόμενα χρόνια θα έπρεπε να είναι η αντιμετώπιση του προβλήματος της ανάπτυξης, των αυξανόμενων ανισοτήτων, της φτώχειας και της εξαθλίωσης. Οι παράγοντες αυτοί καθώς και ο εσφαλμένος τρόπος με τον οποίο τους έχει αντιμετωπίσει η ΕΕ μέχρι σήμερα έχουν υπονομεύσει την ευρωπαϊκή οικονομία και την ευημερία των πολιτών, πλήττοντας ταυτόχρονα το δημοκρατικό πολιτικό σύστημα.

Ας επικεντρωθούμε στην περίπτωση της Ελλάδας. Το «φάρμακο» που επιβλήθηκε από την Τρόικα και έγινε αποδεκτό από την ελληνική κυβέρνηση ήταν εντελώς λάθος. Πολλοί αναλυτές συμφωνούν ότι η εσωτερική υποτίμηση δεν οδήγησε στην επίτευξη ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας και ότι το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Ταυτόχρονα, η Δημοκρατία στη χώρα έχει συρρικνωθεί, από τον τρόπο με τον οποίο η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε να επιβάλει την εφαρμογή των μνημονίων «λιτότητας», με περικοπές των δημόσιων δαπανών σε καίριους τομείς όπως η υγειονομική περίθαλψη, η εκπαίδευση, ή οι περιφέρειες και οι δήμοι. Το λάθος φάρμακο, τα καταστροφικά αποτελέσματα και ο τρόπος με τον οποίο έχουν επιβληθεί από τις κυβερνήσεις, οδήγησαν σε υπονόμευση της δημοκρατίας στη χώρα.

Πιο συγκεκριμένα, εμείς, (η νεοεκλεγείσα Αρχή στην Περιφέρεια Αττικής, στην Ελλάδα) αντιμετωπίζουμε τεράστια προβλήματα εξαιτίας της πολιτικής ύφεσης. Λαμβάνοντας επίσης υπόψη το σύνθετο έργο, η τήρηση των δεσμεύσεών μας προς τους πολίτες της Αττικής αποτελεί τεράστια ευθύνη και διακύβευμα ζωτικής σημασίας, καθώς αντιμετωπίζουμε τα καθημερινά προβλήματα των πολιτών χωρίς να διαθέτουμε επαρκή μέσα για τον σκοπό αυτό. Κυρίως, όμως, πρέπει να υπάρξει αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο διεξάγεται η πολιτική στην Ελλάδα, με τη δημιουργία ενός νέου μοντέλου διακυβέρνησης: ενός μοντέλου χωρίς πελατειακές σχέσεις, ούτε νεποτισμό, χωρίς εκτεταμένη διαφθορά, με έμφαση στην καταπολέμηση των αυξανόμενων ανισοτήτων μεταξύ πλούσιων και φτωχών, στην ευημερία που θα επέλθει με την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση, στην αλληλεγγύη, στα δημόσια αγαθά.

Πρόκειται για πολύπλευρη πρόκληση, η οποία υπερβαίνει κατά πολύ τα όρια της Περιφέρειας Αττικής, δεδομένου ότι σχετίζεται με την αξιοπιστία της πολιτικής.

«Αυτή τη φορά τα πράγματα είναι διαφορετικά». Το σύνθημα της εκστρατείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ηχεί επίκαιρα.

Μετά τις Ευρωεκλογές, τα πράγματα πρέπει να είναι διαφορετικά. Στην Αττική, στην Ελλάδα και στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το εγχείρημα του Ευρωπαϊκού σχεδίου πρέπει να είναι μια νέα υποδειγματική κυβέρνηση του λαού, από τον λαό για τον λαό. Αυτό δεν είναι εύκολο να επιτευχθεί.

Ούτε αποτελεί εγχείρημα μόνο μίας περιφέρειας, ενός κόμματος, μίας κυβέρνησης ή μίας χώρας. Αυτό το εγχείρημα πρέπει να προκύψει από μια συλλογική πολιτική βούληση, με τον λαό να διαμορφώνει τους στόχους της.

Για αυτό και δεν είναι εύκολο εγχείρημα.

Όμως αυτό είναι το εγχείρημα για το 2015. Και ο στόχος για τα επόμενα χρόνια. Πρέπει να προχωρήσουμε προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση προκειμένου να ξεπεραστεί η σημερινή επικίνδυνη στασιμότητα. Είναι η κατεύθυνση της ελπίδας, της κοινωνικής δικαιοσύνης και της αλληλεγγύης. Κανείς δεν πρέπει να φοβάται την κατεύθυνση αυτή.

Τέλος, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πρέπει να απαλλαγούμε από τον σημερινό, αδιέξοδο τρόπο σκέψης.

Σε αντίθετη περίπτωση, η «Ευρώπη» θα είναι μια χαμένη υπόθεση. Και ο φόβος του Αλεξίς ντε Τοκβίλ θα γίνει πραγματικότητα: «Φοβάμαι ότι ο κόσμος μπορεί να φθάσει μέχρι του σημείου να εκλαμβάνει κάθε νέα θεωρία ως κίνδυνο, κάθε καινοτομία ως επίπονο πρόβλημα, κάθε κοινωνική πρόοδο ως ένα πρώτο βήμα προς την κατεύθυνση της επανάστασης, και ότι ενδέχεται τελικά να αρνείται εντελώς οποιαδήποτε κίνηση από φόβο μην ενθουσιαστεί»... ("Η δημοκρατία στην Αμερική", τόμος ΙΙ, Τρίτο Βιβλίο, Κεφάλαιο XXI)