Δημόσιος τομέας: Αλλάζοντας το παράδειγμα Του Γιώργου Πετρόπουλου*

Αν είναι κάτι στο οποίο διακρίθηκαν οι προηγούμενες κυβερνήσεις, είναι η κατασκευή μια οργουελιανής «νέας γλώσσας», μέσω της οποίας διαχειρίστηκαν τις ακραίες παρεμβάσεις στο κοινωνικό πεδίο.
Μέσω ευφημισμών, αντιστροφής ή εσωτερικής πτώχευσης των νοημάτων, επενδύθηκαν συμβολικά πολιτικές, που μετέτρεψαν τον δημόσιο τομέα σε μια απέραντη δυσ-τοπία.
Μεταρρύθμιση, αξιολόγηση, εξορθολογισμός, διαθεσιμότητα, κινητικότητα για να μην περιγραφούν η απορρύθμιση, η ενίσχυση των πελατειακών μηχανισμών, ο αυταρχισμός, οι μειώσεις δομών, προσωπικού και μισθών, οι απολύσεις.
Κεντρική ιδέα των πολιτικών της προηγούμενης περιόδου ήταν η νεοφιλελεύθερη βεβαιότητα πως το πρόβλημα του δημόσιου τομέα είναι οι εργαζόμενοι σε αυτό. Είναι πολλοί, επίορκοι, τεμπέληδες και συνδικαλίζονται. Ποιος δεν θυμάται πρώην υπουργό και νυν βουλευτή του ΠΑΣΟΚ να δηλώνει πως «ένα εκατομμύριο δημόσιοι υπάλληλοι ταλαιπωρούν δέκα εκατομμύρια Έλληνες». Έτσι επιχειρήθηκε να συσκοτιστεί η χρήση του Δημοσίου ως εργαλείου διεκπεραίωσης κομματικών και οικονομικών συμφερόντων και η διαιώνιση των συστημάτων πατρωνείας - πελατείας από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.
Θα μπορούσαμε με βασιμότητα να ισχυριστούμε πως μια διαφορετική πολιτική για το Δημόσιο θα έπρεπε καταρχήν να απορρίψει τις ρηματικές πρακτικές των προηγουμένων, να επιχειρήσει να εφεύρει νέα λεκτικά εργαλεία που να μην δημιουργούν συγχύσεις ή καχυποψία και ταυτόχρονα να σηματοδοτούν την τομή που συνιστά μια αριστερή πολιτική.
Πέραν του συμβολικού πεδίου, η προσπάθεια αναστροφής των καταστροφικών πολιτικών θα πρέπει να θέσει ο βασική προτεραιότητα την άμεση επιστροφή όλων των απολυμένων και διαθέσιμων πίσω στις θέσεις τους. Και εδώ δεν χωρούν μεθοδολογίες που θα παρατείνουν τη διαθεσιμότητα ή την απόλυση, θα δημιουργούν «γκρίζες ζώνες» ή θα ενσωματώνουν ως δεδομένα τα αποτελέσματα των μνημονιακών νόμων. Ας υπενθυμίσουμε πως πρόκειται για χιλιάδες εργαζόμενους, θύματα της νεοφιλελεύθερης κυνικότητας, που για μήνες αγωνιούσαν για το μέλλον τους, ενώ πληρώνονταν, στην καλύτερη περίπτωση, με ένα κλάσμα του μισθού τους, υποκείμενοι στις υποσχέσεις ή τις απειλές των πελατειακών δικτύων. Πρόκειται για στοιχειώδη υποχρέωση απέναντι στον εμβληματικό αγώνα των καθαριστριών, στην πολύμηνη απεργία των διοικητικών ΑΕΙ, στην ανυποχώρητη στάση των σχολικών φυλάκων και των καθηγητών τεχνικής εκπαίδευσης, στις συλλογικότητες που κράτησαν την ελπίδα ζωντανή απέναντι στον ζόφο του Μνημονίου.
Ταυτόχρονα η προσπάθεια ανασυγκρότησης του δημόσιου τομέα θα πρέπει να ιεραρχηθεί από την αναγκαιότητα επαρκούς χρηματοδότησης και στελέχωσης έτσι ώστε να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις των μακροχρόνιων περικοπών. Είναι προφανές πως οι εργαζόμενοι στο Δημόσιο δεν θα υπερασπιστούν δομές, λειτουργίες και νοοτροπίες του πελατειακού κράτους, αλλά θα πρωτοστατήσουν σε κάθε προσπάθεια αναπροσανατολισμού με γνώμονα την εξυπηρέτηση των κοινωνικών αναγκών. Υπό αυτές τις προϋποθέσεις μπορεί να συζητηθεί και ένα σύστημα που με αντικειμενικό, αξιοκρατικό και κυρίως δημοκρατικό τρόπο θα αποτιμά το έργο των δημοσίων υπαλλήλων.
Μια αριστερή πολιτική για τον δημόσιο τομέα θα πρέπει να καθορίζεται από την αναγκαιότητα αλλαγής παραδείγματος, από ανατροπές που δεν θα υιοθετούν «αποικιοκρατικές» λογικές μεταφοράς τεχνογνωσίας, αλλά θα αξιοποιούν τους εργαζόμενους ως «θεσμική μνήμη» της δημόσιας διοίκησης, τις ιδιαιτερότητες και τις ανάγκες της ελληνικής κοινωνίας.

* Ο Γιώργος Πετρόπουλος είναι μέλος της Ε.Ε. της ΑΔΕΔΥ