Πανταζόπουλος Ανδρέας, Ερευνητής , Στέλεχος Τοπικής Αυτοδιοίκησης. “Χρηματοδοτικά Εργαλεία για σύνταξη και υλοποίηση τοπικών σχεδίων διαχείρισης απορριμμάτων σε δήμους”

η ομιλία του Αντρέα Πανταζόπουλου στο διεθνές συνέδριο της Περιφέρειας Αττικής και του ΕΔΣΝΑ.

Ξεκινώντας την παρουσίαση και σε συνέχεια των όσον είπε η κ. Σπανούδη, θα ήθελα αρχικά να δούμε τα τοπικά σχέδια διαχείρισης ως ένα σύνολο πολλών διαφορετικών ενεργειών. Σαν Ένα πάζλ, το οποίο συνθέτεται πρώτα από όλα από την πολιτική βούληση και την ενεργοποίηση των πολιτών. Θεωρώντας δεδομένη την πολιτική βούληση και με την ελπίδα ότι μέσω του επικοινωνιακού σχεδίου οι πολίτες θα ανταποκριθούν, απομένει στους δήμους να συντάξουν ένα ρεαλιστικό οικονομοτεχνικό σχέδιο και να το εντάξουν στον επιχειρησιακό σχεδιασμό τους.

Ένα σχέδιο το οποίο δεν θα βασίζεται μόνο σε εξωτερικές πηγές χρηματοδότησης, αλλά θα στοχεύει στην οικονομική λειτουργική του ανεξαρτησία μετά από ένα διάστημα λειτουργίας του. Είναι φανερό ότι οι  χρηματοδοτήσεις όσον αφορά τη διαχείριση απορριμμάτων θα μειώνονται διαρκώς.

Όπως βλέπετε, είναι ελάχιστα τα προγράμματα απευθείας από την Ε.Ε. που να αφορούν την διαχείριση απορριμμάτων. Δυστυχώς για εμάς, μετά από τόσα χρόνια χρηματοδοτήσεων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θεωρεί ότι έχει εξαντλήσει το θέμα της χρηματοδότησης της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Ελλάδα.

MED 2014 - 2020

Αφορά χώρες της Μεσογείου και στοχεύει την εδαφική συνοχή καθώς και η ενεργή  παρέμβαση προς την προστασία του περιβάλλοντος.  Έως 75%

Στο μέτρο για τις μεταφορές μπορούν να ενταχθούν κάποια οχήματα του Δήμου που χρησιμοποιούνται στην αποκομιδή απορριμμάτων μέσω του εκσυγχρονισμού τους.

Στο πλαίσιο της μείωσης του διοξειδίου πιλοτικά μπορεί να εφαρμοστεί διαχείριση των αερίων από τις μονάδες κομποστοποίησης.

LIFE+

Το πρόγραμμα LIFE+ χρηματοδοτεί έργα που συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την εφαρμογή της πολιτικής και της νομοθεσίας στον τομέα του περιβάλλοντος.

Ο τρίτος τομέας του αφορά περιβαλλοντική διακυβέρνηση και πληροφόρηση, Προτείνεται για δράσεις μικρής κλίμακας, ενημέρωσης ευαισθητοποίησης. Έως 60% χρηματοδότηση μέχρι το 2017

ΗΟΡΙΖΟΝ 2020

Άξονας Κοινωνικές προκλήσεις (Tackling Societal Challenges)

Θα καλύψει δράσεις καινοτομίας, μέσω πιλοτικών εφαρμογών και διάχυση αποτελεσμάτων. Η χρηματοδότηση θα εστιαστεί στις παρακάτω προκλήσεις:

- Ασφαλή, καθαρή και αποδοτική ενέργεια.

- Έξυπνη, πράσινη και διασυνδεδεμένη μεταφορά.

- Δράση υπέρ του κλίματος, περιβάλλον, αποδοτικότητα πόρων και πρώτων υλών.

Καινοτόμες δράσεις δημοσίων συμβάσεων και μέσω αυτού μπορεί να εφαρμοστεί η συνεργασία με την κοινωνική οικονομία.

R4R

Οι εταίροι του έργου ελπίζουν ότι R4R θα γίνει ανταλλαγή και τη βελτιστοποίηση της πλατφόρμας διαχείρισης αποβλήτων για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές σε όλη την Ευρώπη, τόσο μέσω ενός επερχόμενου online εργαλείο που επιτρέπει συγκρίσεις μεταξύ των εδαφών και την οργάνωση πολλών περιφερειακών και ευρωπαϊκές διοργανώσεις.

Ένα από τα κύρια αποτελέσματα του έργου είναι R4R online εργαλείο διαχείρισης αποβλήτων για τις τοπικές και περιφερειακές αρχές για την εισαγωγή δεδομένων, τον υπολογισμό των δεικτών, τον εντοπισμό των μεταβιβάσιμων καλών πρακτικών σχετικά με το περιεχόμενό τους και να ελέγχουν την πρόοδό τους προς την επίτευξη των στόχων της ΕΕ. Ένα εγχειρίδιο οδηγιών χρήσης παρέχει συνοπτικές εξηγήσεις και υποστήριξη.

ZEROWASTE PRO

ZEROWASTE φιλοσοφία, δηλαδή πρόληψη, την επαναχρησιμοποίηση και την ανακύκλωση, την προώθηση βέλτιστων πρακτικών και εργαλείων στους Δήμους και τις Περιφέρειες των οποίων ο απώτερος στόχος πρέπει να είναι η διαχείριση των αποβλήτων με ελάχιστη οικονομική και περιβαλλοντικό κόστος.

Το σύνολο των ανωτέρω προγραμμάτων αφορά εξειδικευμένες δράσεις οι οποίες γίνονται μέσω συνεργασιών Πανεπιστημίων και φορέων με εμπειρία.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο δεν υπάρχει κάτι άλλο γνωστό που να ανακοινωθεί και να μπορεί εφαρμοστεί έστω με μια παραλλαγή στον τομέα στον απορριμμάτων.

Περνώντας από το ευρωπαϊκό κομμάτι στα εσωτερικά μας δεδομένα θα δούμε από πού νομοθετικά ο δήμος συντηρεί οικονομικά την συλλογή και διάθεση απορριμμάτων.

Όσο και αν ο δήμος αδυνατεί να ανταπεξέλθει στις οικονομικές του υποχρεώσεις, δεν αποτελεί λύση η διάθεση των δημοτικών τελών σε δαπάνες μισθοδοσίας υπαλλήλων εκτός της καθαριότητας και σε προμηθευτές. Η πράξη αυτή δημιουργεί  συναίσθημα μη εμπιστοσύνης στους δημότες καθώς το ποσό των δημοτικών τελών δεν ανταποκρίνεται στο επίπεδο καθαριότητας του Δήμου και καταστρατηγείτε η θεμελιώδης αρχή της ανταποδοτικότητας.

Αποτελεί μια δίκαια και δημοκρατική αντιμετώπιση των πολιτών καθώς επιβαρύνονται αναλογικά. Η πράξη αυτή μπορεί να επιστραφεί με δύο τρόπους στον δημότη: 1) μέσω άμεσης μείωσης των δημοτικών τελών και μέσω της επανεπένδυσης των νέων εσόδων στις δομές καθαριότητας.

Η φιλοσοφία του τρόπου χρηματοδότησης θα πρέπει να κινηθεί στο πλαίσιο ότι η Περιφέρεια χρηματοδοτεί την τοπική δράση ενώ το υπουργείο τις μεγαλύτερες υπερτοπικές εγκαταστάσεις.

Δράσεις: προμήθεια κάδων, & απορριμματοφόρων, δημιουργία αμαξοστασίων, σταθμών μεταφόρτωσης, πράσινων σημείων, ΚΔΑΥ, μονάδων κομποστοποίησης, μηχανικής διαλογής, χώρων διάθεσης, ενημέρωση και ευαισθητοποίηση των πολιτών, εκπαίδευση του προσωπικού

Θα ήταν αποδοτικό οι όμοροι δήμοι των βιομηχανικών και βιοτεχνικών περιοχών να συνεργαστούν για την εξυπηρέτηση τους, με κοινές δράσεις.

Προτείνεται για την αποφυγή επικάλυψης δράσεων και γραφειοκρατίας να μετακυλήσουν με νομοθετική ρύθμιση από τη καινούργια κυβέρνηση τα ποσά που αφορούν την διαχείριση απορριμμάτων στην Περιφέρεια.

Οι Δήμοι της αττικής είναι στην πλειοψηφία τους αστικοί και δεν εμφανίζουν ιδιαιτερότητες τέτοιες που να χρειάζεται δημιουργία ξεχωριστής καμπάνιας.

Συνήθως αποτελείται από πολίτες που ανήκουν στις κατηγορίες ΕΚΟ. Μπορούν να ενταχθούν σε αυτό τον τομέα και οι ρακοσυλλέκτες ή καλύτερα οι επαγγελματίες διαχείρισης απορριμμάτων όπως ανέφερε και εχθές ο κ. Μαυρόπουλος.

Στο ετήσιο κόστος διαχείρισης πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι τα απορρίμματα αποτελούν προϊόν το οποίο έχει κόστος παραγωγής (σε φυσικούς πόρους και εργατική υπεραξία)

Εδώ θα ήθελα να σημειώσω ότι μέσω της επικοινωνιακής καμπάνιας θα πρέπει να γίνει ξεκάθαρο στους πολίτες ότι πλέον του περιβαλλοντικού οφέλους, η μείωση η ορθή διαχείριση θα οδηγήσει σε σταδιακή μείωση των δημοτικών και σε αποφυγή των προστίμων που σε αντίθετη περίπτωση θα καλεστούν να πληρώσουν οι ίδιοι. 

Κλείνοντας θα ήθελα να τονίσω ότι δεν υπάρχει χρόνος για πειραματισμούς και για πιλοτικές δράσεις. Τα Τοπικά Σχέδια Διαχείρισης πρέπει να αποτελέσουν μια ώριμη μελέτη με τεχνικά και οικονομικά στοιχεία τέτοια που να χρειαστούν μόνο ελάχιστες διορθώσεις. Ο χρόνος δεν είναι υπέρ μας. Σας ευχαριστώ