Φθινοπωρινό στοίχημα για την Τ.Α. (Άρθρο Κ. Πουλάκη στην "Εφημερίδα των Συντακτών")

Του Κώστα Πουλάκη*

EUROKINISSI/ ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΠΟΝΗΣ

Οι αυτοδιοικητικές εκλογές τελείωσαν και ήδη ξεκίνησαν οι διεργασίες εν όψει της εκλογής των περιφερειακών και πανελλαδικών συλλογικών οργάνων της Αυτοδιοίκησης πρώτου (ΠΕΔ, ΚΕΔΕ) και δεύτερου βαθμού (ΕΝΠΕ), ενώ οι πρώτες δημόσιες διακηρύξεις αποδεικνύουν πως το μήνυμα των τελευταίων εκλογών δεν παρελήφθη, όχι μόνο από την κυβέρνηση, αλλά δυστυχώς και από πολλούς αιρετούς της Αυτοδιοίκησης.

Αν και το «λευκό» ήταν το χρώμα που κυριάρχησε στις πρόσφατες εκλογές, αρκετοί αιρετοί απεκδύονται κιόλας τον μανδύα του «ανεξάρτητου» και στηρίζουν ενεργά και δημόσια την κυβερνητική ατζέντα: ιδιωτικοποιήσεις παντού, ακόμα και στον ευαίσθητο χώρο των κοινωνικών υπηρεσιών, συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, συμβάσεις παραχώρησης δημόσιων υποδομών, δημοσιονομική πειθαρχία και ούτω καθεξής.

Μόνη «διεκδίκηση», η μοιρασιά της «λείας» (γιατί ως τέτοια αντιμετωπίζεται) του ΕΣΠΑ και άλλων κοινοτικών και συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων. Και κατά τα άλλα, ως προς τα κραυγαλέα πλέον προβλήματα των δήμων και των περιφερειών, μόνο διαπιστώσεις και μια γενικόλογη αντιπαράθεση μεταξύ κράτους και Αυτοδιοίκησης, λες και δεν υπάρχουν συγκεκριμένες επιλογές –οι ίδιες σε κεντρικό και τοπικό επίπεδο– που ευθύνονται για την κατάσταση.

Η ανανεωτική και ριζοσπαστική Αριστερά, με τη μακρά παράδοσή της στην Αυτοδιοίκηση, κατοχύρωσε και σεβάστηκε στην πράξη την ουσιαστική αυτονομία των αυτοδιοικητικών σχημάτων και οργάνων έναντι των κομματικών οργανώσεων και του κράτους, προχώρησε σε συνεργασίες και συμπράξεις –και πολύ πέρα από τον ορίζοντα των εκάστοτε εκλογικών αναγκών– με κινήματα, συλλογικότητες, κοινωνικές, αυτοδιοικητικές και πολιτικές δυνάμεις, διαμόρφωσε αυτοδιοικητικά σχήματα με σταθερή παρουσία και συλλογική, δημοκρατική λειτουργία, στήριξε και ανέδειξε αυτοδιοικητικά στελέχη, με ευρύτατη αναγνώριση.

Η αυτοτέλεια, ωστόσο, δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση αποπολιτικοποίηση, ειδικά σήμερα που οι κεντρικές «μνημονιακές» πολιτικές επιλογές καθορίζουν πιο απροκάλυπτα από ποτέ τις τύχες του θεσμού της τοπικής και περιφερειακής Αυτοδιοίκησης. Επομένως, οι επικείμενες εκλογές για τις ΠΕΔ, ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ αποκτούν ένα τελείως νέο –και απολύτως πολιτικό (όχι όμως στενά κομματικό)– περιεχόμενο. Δεν είναι πια ένα «εσωτερικό» ζήτημα που αφορά μόνο τους αιρετούς, και δη τους δημάρχους και περιφερειάρχες.

Η Αυτοδιοίκηση την τελευταία τετραετία έχει βρεθεί στο χείλος της κατάρρευσης: αδυνατεί να λειτουργήσει έστω στοιχειωδώς, έχασε τον προσανατολισμό της, μετατράπηκε σε ακόμη έναν γραφειοκρατικό θεσμό, μακριά από τις δημοκρατικές, συμμετοχικές και λαϊκές της παραδόσεις.

Τα νέα συλλογικά όργανα της Αυτοδιοίκησης είναι εκείνα που θα κληθούν να οργανώσουν τις αντιστάσεις, να σταματήσουν την περαιτέρω διάλυση και οικονομική αφαίμαξη των ΟΤΑ, να εμποδίσουν την καταλήστευση του δημόσιου πλούτου, να προστατεύσουν τις εργασιακές σχέσεις, να υψώσουν ασπίδα υπεράσπισης της κοινωνικής συνοχής και δικαιοσύνης, να κερδίσουν το στοίχημα του θεσμικού εκσυγχρονισμού, με πραγματική όμως δημοκρατία και «από τα κάτω» οργάνωση.

Πάνω σε αυτούς, εξάλλου, τους άξονες και με συγκεκριμένες οραματικές, αλλά και άμεσες προγραμματικές κατευθύνσεις, είναι σημαντικό συναντηθούν οι αιρετοί που αναζητούν εναλλακτική διέξοδο και προοπτική για την Αυτοδιοίκηση και για ολόκληρη την κοινωνία, που βλέπουν ότι τα «μνημόνια» και ο «Καλλικράτης» υπήρξαν οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος και ότι δεν μπορεί να υπάρξει βιώσιμο μέλλον για τους δήμους και τις περιφέρειες μέσα σε αυτό το καθεστώς, που αγωνίζονται να κρατήσουν ζωντανές τις τοπικές τους κοινωνίες, που είναι διατεθειμένοι να διεκδικήσουν πραγματικά, όχι σε εθιμοτυπικές συναντήσεις «κορυφής», αλλά μαζί με τους εργαζομένους και όλους τους πολίτες.

Η Αυτοδιοίκηση μπορεί το φθινόπωρο να κερδίσει ένα πολύ μεγάλο στοίχημα απέναντι στους πολίτες, που μέσα στη γενική κρίση πολιτικής εμπιστοσύνης εξακολουθούν να προσβλέπουν στους δημάρχους και τους περιφερειάρχες, όχι (μόνο) ως καλούς διαχειριστές, αλλά ως πολιτικούς εκφραστές της αγωνίας και της ελπίδας τους. Από την έκβαση αυτού του στοιχήματος θα κριθεί η σημερινή διάσωση, αλλά και η αυριανή προοπτική της Αυτοδιοίκησης. Ας μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι η πενταετία που ξεκινά για τις νέες δημοτικές και περιφερειακές αρχές θα συμπέσει με μια ιστορική τομή στην ελληνική πολιτική ζωή: την πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς και τις βαθιές, ριζοσπαστικές αλλαγές που αυτή θα φέρει, σε ανοιχτό διάλογο με την κοινωνία, σε θεσμικό επίπεδο.

* Μέλος της Π.Γ. του ΣΥΡΙΖΑ, υπεύθυνος για την Αυτοδιοίκηση