Η ομιλία της αντιπροέδρου του ΕΔΣΝΑ Αφροδίτης Μπιζά στο διεθνές συνέδριο για μια βιώσιμη, οικολογική , οικονομική διαχείριση απορριμμάτων στην Αττική.

Ο εύκολος δρόμος  θα ήταν να συνεχίσουμε να πηγαίνουμε τα απορρίμματα μας στον ΧΥΤΑ της Φυλής ή σε μια άλλη Φυλή ή ακόμα και στο εξωτερικό ή σε φαραωνικές μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων.

Όμως αυτόν το δρόμο τον έχει απορρίψει η νέα διοίκηση του ΕΔΣΝΑ…

 ολόκληρη η ομιλία της Αφροδίτης Μπιζά.

Κυρίες και κύριοι

Η νέα Ε.Ε του διαβαθμιδικού συνδέσμου από την ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά της  έθεσε ως προτεραιότητα την οργάνωση της υποστήριξης των δήμων της Αττικής για την σύνταξη και την εφαρμογή των τοπικών σχεδίων διαχείρισης.

Δυστυχώς  όμως παρά τις προθέσεις μας δεν καταφέραμε ακόμα να τρέξουμε το πρόγραμμα των τοπικών σχεδίων με την ταχύτητα και τους ρυθμούς που θα θέλαμε ή ακόμα πιο σωστά με την ταχύτητα που επιβάλλεται από την οριακή κατάσταση που αντιμετωπίζουμε στην ΟΕΔΑ της Φυλής.

Όμως δεν είμαστε εδώ για να λέμε δικαιολογίες  και να  μεταθέτουμε τις ευθύνες σε άλλους . Αναλαμβάνουμε εμείς ολόκληρη την ευθύνη για τις όποιες καθυστερήσεις υπάρχουν από την πλευρά μας  μέχρι σήμερα.

Παράλληλα με τα μεγάλα προβλήματα που κληρονομήσαμε από την προηγούμενη διοίκηση , ασχοληθήκαμε και ασχολούμαστε καθημερινά με την υπόθεση των τοπικών σχεδίων.

Οι υπηρεσίες του συνδέσμου αξιολογούν όλες τις απαντήσεις των δημάρχων και των δημοτικών συμβουλίων της Αττικής στην επιστολή της προέδρου καθώς και τις προτάσεις τους.

Εντάξαμε στον νέο προϋπολογισμό του ΕΔΣΝΑ τους απαραίτητους κωδικούς με τίτλο :       ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΟΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ  ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΠΙΚΩΝ  ΣΧΕΔΙΩΝ  ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ ΜΕ ΕΜΦΑΣΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΤΗ ΔΙΑΛΟΓΗ ΣΤΗΝ ΠΗΓΗ ΚΑΙ

ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΤΩΝ ΟΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΔΙΚΤΥΟΥ ΠΡΑΣΙΝΩΝ ΣΗΜΕΙΩΝ

ΔΟΚΙΜΑΣΤΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΕΜΑ ΜΕ ΕΚΤΕΤΑΜΕΝΗ ΥΠΟΔΟΧΗ ΒΙΟΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

   ΚΑΜΠΑΝΙΑ  ΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΠΟΛΙΤΩΝ ΣΤΗΝ ΟΡΘΟΛΟΓΙΚΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΣΤΕΡΕΩΝ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ

 Τώρα  ετοιμάζουν οι υπηρεσίες μας τον οδηγό σύνταξης των τοπικών σχεδίων διαχείρισης για τους δήμους της Αττικής.

Δεν θα μείνουμε εκεί . Η βοήθεια προς τους δήμους από τον ΕΔΣΝΑ δεν θα σταματήσει  στην σύνταξη των τοπικών σχεδίων , αλλά θα αρχίσει από την σύνταξη των τοπικών σχεδίων και θα συνεχιστεί με την οργανωμένη επαφή των δήμων με τις υπηρεσίες και την διοίκηση του συνδέσμου,  για την ανταλλαγή των πληροφοριών , την ενημέρωση, την αντιμετώπιση των μεγάλων , αλλά και των μικρών καθημερινών προβλημάτων των ΟΤΑ.            Η απόφασή μας που θα αποτυπωθεί ξεκάθαρα και στο νέο οργανόγραμμα του ΕΔΣΝΑ είναι να συγκροτηθεί ένας άρτια οργανωμένος μηχανισμός υποστήριξης των ΟΤΑ για την σύνταξη και την εφαρμογή των τοπικών σχεδίων διαχείρισης.

Κυρίες και κύριοι

Έχουμε πλήρη επίγνωση πως διαλέγουμε τον δύσκολο δρόμο.

Ο εύκολος δρόμος  θα ήταν να συνεχίσουμε να πηγαίνουμε τα απορρίμματα μας στον ΧΥΤΑ της Φυλής ή σε μια άλλη Φυλή ή ακόμα και στο εξωτερικό ή σε φαραωνικές μονάδες επεξεργασίας σύμμεικτων απορριμμάτων.

Όμως αυτόν το δρόμο τον έχει απορρίψει η νέα διοίκηση του ΕΔΣΝΑ όχι από ιδεοληψία αλλά γιατί δεν είναι συμβατός με τις σύγχρονες ευρωπαϊκές αντιλήψεις και οδηγίες για την διαχείριση των απορριμμάτων  και γιατί  είναι ο πλέον δαπανηρός και ταυτόχρονα ο λιγότερο φιλικός στο περιβάλλον.

Κυρίες και κύριοι

Είναι γεγονός πως  η πρόταση  της προέδρου του ΕΔΣΝΑ να προχωρήσουν οι δήμοι της Αττικής στην σύνταξη τοπικών σχεδίων διαχείρισης ξάφνιασε και προκάλεσε αμηχανία και ερωτηματικά σε πολλά δημοτικά συμβούλια και υπηρεσίες.

Ήταν απολύτως λογικό να υπάρξει αυτή η αμηχανία και να γεννηθούν πολλά ερωτηματικά.

Τα τοπικά σχέδια διαχείρισης είναι ένας νέος θεσμός που έρχεται να αντιμετωπίσει με ένα νέο τρόπο το ζήτημα της διαχείρισης των απορριμμάτων δημιουργώντας εντελώς νέες δομές . Άρα είναι λογική η αμηχανία.

Με την επιστολή της προέδρου όμως η συζήτηση άνοιξε και σε ελάχιστο χρονικό διάστημα έχουν κατατεθεί πολλές ιδέες και προτάσεις που συμπληρώνουν ή και ενισχύουν την πρόταση .

Σήμερα είμαστε σε θέση να πούμε πως έχουμε μελετήσει τις απαντήσεις των δημάρχων και των δημοτικών συμβουλίων , έχουμε καταλάβει τα ερωτήματα , έχουμε κωδικοποιήσει πολλές προτάσεις και γνωρίζουμε πιο καλά τα κενά που πρέπει να καλύψουμε με την δική μας παρέμβαση δίνοντας τον οδηγό σύνταξης στους δήμους.

Στο συνέδριο που συνδιοργανώνει η περιφέρεια Αττικής και ο ΕΔΣΝΑ θέλουμε να συζητήσουμε με τους ανθρώπους της αυτοδιοίκησης τους αιρετούς και τα στελέχη των δημοτικών υπηρεσιών , να πούμε τις δικές μας προτάσεις και τις ιδέες και να ακούσουμε τις δικές τους .

Με την δική μας πρόταση αλλάζει πλέον ο ρόλος του δήμου στον κύκλο της διαχείρισης των απορριμμάτων.

Ο ρόλος των δήμων στον κύκλο της διαχείρισης των απορριμμάτων   περιοριζόταν μέχρι σήμερα στην αποκομιδή και την μεταφορά των σύμμεικτων απορριμμάτων στην Φυλή και των μπλε κάδων στα ΚΔΑΥ της ΕΕΑΑ.

Σύμφωνα με τις δικές μας προτάσεις ο ρόλος των ΟΤΑ στο νέο μοντέλο διαχείρισης είναι πολύ πιο  σημαντικός και σίγουρα πολύ πιο σύνθετος.

Επιδίωξη είναι  ο ρόλος  των ΟΤΑ να μην εξαντλείται μόνο στην αποκομιδή και την μεταφορά των ΑΣΑ,  αλλά οι ΟΤΑ να έχουν πλέον ενεργό ρόλο στις δράσεις που υπηρετούν τις προτεραιότητες ενός σύγχρονου και φιλικού στο περιβάλλον εναλλακτικού μοντέλου (πρόληψη, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση, κομποστοποίηση κλπ. 

Έτσι ένα όλο και μεγαλύτερο ποσοστό των ΑΣΑ θα επεξεργάζεται στο επίπεδο των δήμων και κατά συνέπεια ένα όλο και μικρότερο ποσοστό ΑΣΑ θα πηγαίνει στις εγκαταστάσεις περιφερειακού η και εθνικού επιπέδου για επεξεργασία ή τελική διάθεση.

Για να γίνουν όλα αυτά σε επίπεδου δήμου,  ή και ομάδας δήμων,  χρειάζεται να υπάρχει αυτό που λέμε ένα Τοπικό Σχέδιο Διαχείρισης.

Για αυτούς τους λόγους βάλαμε ως προτεραιότητα την σύνταξη των ΤΣΔ που θα ενταχθούν στην αναθεώρηση του ΠΕΣΔΑ.

Τα τοπικά σχέδια διαχείρισης (ΤΣΔ) στην ουσία είναι μέρος  του ΠΕΣΔΑ και με την ευρύτερη έννοια και μέρος των  εθνικών  σχεδίων  διαχείρισης αποβλήτων (ΕΣΔΑ) και πρόληψης δημιουργίας αποβλήτων (ΕΣΠΔΑ) .

Οι περιφερειακές υποδομές καθώς και οι υποδομές των εθνικών συστημάτων εναλλακτικής διαχείρισης θα υποδέχονται το μέρος εκείνο των αποβλήτων που δεν θα έχει επεξεργαστεί στους ΟΤΑ σύμφωνα με τα ΤΣΔ.

 Τι πρέπει να περιλαμβάνει το τοπικό σχέδιο διαχείρισης

Η σύνταξη των ΤΣΔ πρέπει να ξεκινά από την συλλογή , την επεξεργασία και την καταγραφή των ποσοτικών στοιχείων των ΑΣΑ που παράγονται στα όρια του δήμου.

Να καταγραφούν δηλαδή και  τα ΑΣΑ που οδηγούνται σήμερα για ταφή και αυτά που συλλέγονται από τα διάφορα συστήματα εναλλακτικής διαχείρισης συσκευασιών καθώς και οι ποσότητες του περιεχομένου των μπλε κάδων κλπ.

   Καταγραφή των μονάδων και των δραστηριοτήτων στα όρια του δήμου που  σχετίζονται με την παραγωγή των ΑΣΑ και όχι μόνο π.χ

•  Οι επιχειρήσεις  που χρησιμοποιούν τοξικές ουσίες και άλλα επικίνδυνα απόβλητα όπως χρώματα , απόβλητα επεξεργασίας  μετάλλων κλπ
•   Οι δημόσιες υπηρεσίες και τα εκπαιδευτικά ιδρύματα, όλων των βαθμίδων που λειτουργούν στα όρια του δήμου.
•   Μονάδες που η δραστηριότητα τους σχετίζεται με την μαζική παραγωγή οργανικών όπως  εστιατόρια κάθε τύπου, ξενοδοχεία , νοσοκομεία,  στρατόπεδα,  κρεοπωλεία ,  supermarkets ,λαϊκές αγορές.
•   Οι μονάδες που παράγουν υγειονομικά απόβλητα που χρειάζονται ειδική επεξεργασία και  διαχείριση όπως νοσοκομεία, κέντρα υγείας, ιατρεία κλπ

Απαραίτητο στοιχείο για κάθε ΤΣΔ είναι επίσης η καταγραφή των υποδομών και του  ανθρώπινου δυναμικού των ΟΤΑ.  Π.χ

• Τα αμαξοστάσια  και οι άλλοι χώροι που χρησιμοποιούν οι υπηρεσίες καθαριότητας των δήμων
• Οι τοπικοί σταθμοί μεταφόρτωσης  και εάν υπάρχουν τα πράσινα σημεία .
•   Η καταγραφή του μηχανολογικού και του κινητού εξοπλισμού του δήμου όπως τα απορριμματοφόρα, τα μηχανικά σάρωθρα, οι λειοτεμαχιστές, τα φορτηγά, τα JCB  κλπ . Πρέπει να καταγραφεί ο αριθμός των κάδων που χρησιμοποιούνται, για τα σύμμεικτα και τα ανακυκλώσιμα καθώς και η κατάσταση των κάδων αυτών.
• Θα πρέπει στο ΤΣΔ να υπάρχει πλήρης καταγραφή και ανάλυση  των υπηρεσιών και των εργαζομένων που απασχολούνται με οποιονδήποτε τρόπο στην διαχείριση και την καθαριότητα.

Αφού καταγραφούν αυτά και πολλά άλλα ακόμα δεδομένα,  νομίζω πως πρέπει στα ΤΣΔ να περιγραφεί και το τι θέλει ο ΟΤΑ ή η ομάδα των ΟΤΑ να κάνει. Δηλαδή οι δράσεις και οι στόχοι  π.χ

ü  Να προσδιοριστούν τα συγκεκριμένα ρεύματα  τα οποία θα μπορούν να επεξεργαστούν  στο επίπεδο των δημοτικών εγκαταστάσεων και υποδομών και τα ρεύματα που θα  χρειάζεται να οδηγούνται σε εγκαταστάσεις διαδημοτικού, περιφερειακού, ή και  εθνικού χαρακτήρα .

ü  Να καταγραφεί ο υπηρεσιακός μηχανισμός του δήμου που θα υλοποιεί το ΤΣΔ.

ü  Να περιγραφούν οι δράσεις που θέλει να αναπτύξει ο δήμος αφού έχει εκτιμήσει όλα τα στοιχεία και τις δυνατότητες του καθώς  και οι ποιοτικοί και ποσοτικοί στόχοι που θέλει να πετύχει.

ü  Να καταγραφεί  ο μηχανισμός ελέγχου της προόδου του σχεδίου καθώς και της υλοποίησης των ποιοτικών και των ποσοτικών στόχων.

ü  Να μελετηθεί και να εκτιμηθεί το κόστος του σχεδίου και κάθε δράσης ξεχωριστά.

ü  Στο  ΤΣΔ πρέπει να υπάρχει λεπτομερής ανάλυση του κόστους διαχείρισης και στο υφιστάμενο και στο προτεινόμενο σχέδιο . 

Ένα μεγάλο κεφάλαιο στο ΤΣΔ πρέπει να είναι ο προσδιορισμός των ποιοτικών και των ποσοτικών στόχων .

Οι στόχοι αυτοί  θα είναι πλέον αποτέλεσμα επεξεργασίας στοιχείων και μελετών και όχι αυθαίρετοι όπως γίνεται πολλές φορές μέχρι σήμερα.

     Ο βασικός στόχος βέβαια θα είναι πάντα να γίνεται στον δήμο  το κύριο πεδίο των δραστηριοτήτων  με σκοπό  τον περιορισμό των ποσοτήτων  των απορριμμάτων, που θα οδηγούνται για  επεξεργασία ή τελική διάθεση σε χώρους ταφής.

     Έτσι θα μειώσουμε κατά το δυνατόν  τις ανάγκες σε χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων και υπολειμμάτων.

    Στα ΤΣΔ πρέπει να περιγραφούν αναλυτικά οι δράσεις σε όλους τους τομείς και τα επίπεδα. Πχ.

     Πιστεύω πως οι ΟΤΑ θα καταλήξουν να έχουν δυο επίπεδα δράσεων πέραν της μεταφοράς των σύμμεικτων στις κεντρικές εγκαταστάσεις.  Δράσεις που θα γίνονται στο στάδιο της διαλογής στην πηγή και δράσεις που θα γίνονται στις δημοτικές εγκαταστάσεις και υποδομές.

     Στα ΤΣΔ θα χρειαστεί οι ΟΤΑ να περιγράψουν επακριβώς αυτές τις δράσεις προκειμένου να εξασφαλίσουν και την ενεργό συμμετοχή των δημοτών.

     Να πουν δηλαδή τι συγκεκριμένα ζητούν από τους πολίτες να κάνουν σε επίπεδο σπιτιού, εργασιακού χώρου κλπ και τι βοήθεια μπορούν να έχουν από τον δήμο π.χ για την οικιακή κομποστοποίηση ή την κομποστοποίηση σε επίπεδο επιχείρησης κλπ.

Να περιγραφτούν οι εγκαταστάσεις και οι δράσεις σε επίπεδο δήμου ή ομάδας δήμων π.χ

Τα δίκτυα των πράσινων σημείων για την συγκέντρωση διάφορων υλικών που δεν θα πηγαίνουν στους κάδους.

Όλα τα δίκτυα των κάδων που θα συλλέγονται τα ξεχωριστά ρεύματα καθώς και οι ημέρες και οι ώρες της αποκομιδής από τον δήμο.

Το δίκτυο των κάδων που θα υποδέχονται τα ξεχωριστά ρεύματα είναι πολύ σημαντικό στοιχείο του ΤΣΔ. Ενδεχόμενα λάθη σε αυτό το δίκτυο είναι ικανά να καταστρέψουν ολόκληρο το σχέδιο.

Από τις συζητήσεις που γίνονται στους ΟΤΑ μάλλον θα οδηγηθούν οι δήμοι σε σταδιακή ολοκλήρωση του δικτύου των κάδων .

 Έχει όμως μεγάλη σημασία από την αρχική φάση του σχεδίου να υπάρξει μέριμνα για τους κάδους των οργανικών που  θα πρέπει να συλλέγονται σε ξεχωριστό (καφέ) κάδο.

Το δίκτυο των κάδων μαζί με τα  πράσινα σημεία  που θα υποδέχονται όλα τα υπόλοιπα ρεύματα αποβλήτων, που ανήκουν στην κατηγορία των ανακυκλώσιμων π.χ  ογκώδη αντικείμενα μπαταρίες, ελαστικά , διάφορες ηλεκτρικές συσκευές κλπ έχει τεράστια σημασία για τα ΤΣΔ.

 Τα πράσινα σημεία πρέπει να έχουν υποδειγματική οργάνωση και καθαριότητα όπως και μεγάλη πυκνότητα.

Μπορούμε και πρέπει να κάνουμε πολλά πράσινα σημεία διαφόρων ειδών και δυνατοτήτων. Και μεγάλα και μικρά στις γειτονιές.

Ο πολίτης θα πρέπει να βρίσκει εύκολα και κοντά του το πράσινο σημείο και να μπορεί να το επισκεφτεί τις ώρες που δεν εργάζεται. Π.χ απογεύματα, σαββατοκύριακα κλπ.

Οι ΟΤΑ πρέπει πλέον να έχουν και ξεχωριστά συστήματα και προγράμματα συλλογής προδιαλεγμένων και σύμμεικτων με άριστη οργάνωση των δρομολογίων για την αποκομιδή και την μεταφορά τους.

Εκτός από τα πράσινα σημεία στα ΤΣΔ θα πρέπει να προβλεφτεί και δίκτυο εγκαταστάσεων δημοτικών  ή διαδημοτικών που θα γίνονται  οι δράσεις του επομένου επιπέδου π.χ  υποδοχή και αξιοποίηση των προδιαλεγμένων υλικών. Σε αυτές τις εγκαταστάσεις θα μπορεί να γίνεται..

•  η κομποστοποίηση των προδιαλεγμένων βιοαποβλήτων από τους καφέ κάδους, καθώς και των πράσινων από τα κλαδέματα κλπ των δήμων
•   η συσκευασία και διάθεση του παραγόμενου κόμποστ.
•   η επιδιόρθωση,  και η διάθεση  εξοπλισμού, όπως έπιπλα, ηλεκτρικές συσκευές, ανταλλακτικά κλπ

Κυρίες και κύριοι

Και από τις συζητήσεις που έγιναν σε αυτό το συνέδριο φάνηκε ξεκάθαρα πως η αποκεντρωμένη διαχείριση με διαλογή στην πηγή,  είναι η πιο σύγχρονη, η πιο φιλική στο περιβάλλον και η πιο οικονομική λύση για την διαχείριση των απορριμμάτων σε όλο τον σύγχρονο κόσμο.

Είμαστε αισιόδοξοι πως και εμείς θα τα καταφέρουμε.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή.